Erken Emekli Olmak İçin Ne Yapmak Gerekir?

Erken emeklilik, kişilerin normal süresinden daha önce yaşlılık aylığı almaya başlamasını ifade eder. Bu durum sadece belli şartların sağlanması halinde mümkündür. Yaş, işe giriş tarihi, cinsiyet, engel durumu gibi detaylara göre kişilerin erken emeklilik şartlarını sağlayıp sağlamadığı belirlenir. Gerekli şartları sağlayanlar, Sosyal Güvenlik Kurumuna başvurarak yaşlılık aylığı bağlanmasını talep eder.

Erken emeklilik şartlarını sağlayanlar, ödedikleri prime ve çalışırken elde ettikleri kazanca bağlı olarak değişen tutarlarda yaşlılık aylığı alır. Bu aylığın miktarı yılda iki kez yapılan zam neticesinde değişir. Birçok kişi, yorucu çalışma hayatından sıkıldığı için erken emeklilik koşullarını merak eder. Siz de böyle bir merak içerisindeyseniz yazımızı okuyarak erken emeklilik hakkınız olup olmadığını öğrenebilirsiniz.

Sağlık Nedeniyle Erken Emeklilik Şartları

Sağlık nedeniyle erken emeklilik şartlarını sağladığınız takdirde çalışma hayatınıza genç yaşta veda edebilirsiniz. Engellilerin, belli hastalıkları olanların hayatlarını kolaylaştırmak için böyle bir düzenleme yapılmıştır. Ayrıca kaza, iş kazası gibi durumlar sonucunda malul hale gelenler de erken emekli olabilir.

Engellilerde Erken Emeklilik

Engellilerde erken emeklilik için engel oranı en az %40 olmalıdır. Engelli bireylerin sigorta başlangıç tarihine bağlı olarak emekli olacakları tarih değişir. Örneğin %40-%59 engel oranına göre engelli bireylerin erken emeklilik için gerekli koşulları şöyledir:

• 05.08.1991 ve öncesi sigorta başlangıcı olanlar, 15yıl sigortalılık süresi 3600 gün prim ödeyerek emekli olabilir.
• 06.08.1991 ve 05.08.1994 arası sigortalı olanlar, 16 yıl sigortalılık süresi 3760 gün prim ödeyerek emekli olabilir.
• 06.08.1994-05.08.1997 arası sigortalı olanlar, 17 yıl sigortalılık süresi 3920 gün prim ödeyerek emekli olabilir.
• 06.08.1997-05.08.2000 arası sigortalı olanlar, 18 yıl sigortalılık süresi 4080 gün prim ödeyerek emekli olabilir.
• 06.08.2000-05.08.2003 arası sigortalı olanlar, 19 yıl sigortalılık süresi 4240 gün prim ödeyerek emekli olabilir.
• 06.08.2003-30.09.2008 arası sigortalı olanlar, 20 yıl sigortalılık süresi 4400 gün prim ödeyerek emekli olabilir.

Hastalık Durumunda Erken Emeklilik

Hastalık durumunda erken emeklilik hakkını kullanmak için mevcut hastalığın, çalışma hayatının sürdürülmesine engel olması gerekir. Çalışanlar, meslekte kazanma gücünü belli oranda kaybetmelidir. Hastaneden alınacak sağlık kurulu raporu ile çalışma gücündeki kayıp durumu tespit edildiği takdirde malulen emeklilik söz konusu olur. Erken emeklilik hakkı doğuran hastalıklardan bazıları şöyledir:

• Akciğer nakli, tüberküloz, AIDS, böbrek nakli
• Parkinson, demans, epilepsi
• Kanser, beyin tümörü
• Karaciğer hastalıkları, kalp yetmezliği, kalp nakli
• Multiple Skleroz (MS), görme azlığı, şizofreni
• Anemi, behçet hastalığı, şeker hastalığı
• Solunum sistemi hastalıkları, denge bozuklukları

Hastalıklar nedeniyle malulen emekli olmak için prim ödeme gün sayısı şartı da vardır. Malulen emekli olmak isteyenler, 1800 gün prim ödeme şartını sağlamalıdır. Ayrıca 10 yıl sigortalılık şartı da istenir. Ancak tamamen başkasının bakımına muhtaç duruma gelen kişilerde 10 yıl sigortalılık şartı aranmaz.  

İş Kazası Sonucu Malulen Erken Emeklilik

İş kazası sonucu malulen erken emeklilik söz konusu olabilir. Meslekte kazanma gücünün yüzde 60 oranında kaybedilmesi durumunda sigortalı, malulen emeklilik için başvuru yapar. Bu sayede erkenden emekli olabilir.

Ağır ve Tehlikeli İşlerde Çalışanlar İçin Erken Emeklilik

Ağır ve tehlikeli işlerde çalışanlar için erken emeklilik hakkı vardır. Bu işlerde çalışanlar, olumsuz çalışma koşulları nedeniyle sağlığını kaybedebilir. Bu nedenle erken emeklilik hakkından yararlanarak çalışma hayatından daha erken ayrılmaları sağlanır.

Ağır ve tehlikeli işlerde çalışanlara her yıl için ilave prim ödemesi yapılır. İlave prim gün sayısı, işin tehlike derecesine göre değişir. Aşağıda sıralanan işlerde çalışanlar için yıllık ilave prim gün sayısı doksan gündür:

• Cıva imalatı yapılan işler
• Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlar
• Asit üretimi yapan yerler
• TRT bünyesinde haber hizmetinde çalışanlar
• Sahil Güvenlik Komutanlığı
• Basın ve gazetecilik mesleğinde çalışanlar
• Ceza İnfaz Kurumu çalışanları
• Demir ve çelik fabrikalarında görev yapan kişiler
• Emniyet, polis ve MİT çalışanları
• TBMM üyeleri
• Radyoaktif ürün, madde imalatında çalışanlar
• Türk Silahlı Kuvvetleri

Kadınlar İçin Erken Emekli Olma Yolları

Kadınlar için erken emekli olma yolları arasında doğum borçlanması ilk sırada yer alır. Doğum borçlanması, kadının sigortalı olarak çalışmaya başladıktan sonra doğan çocukları için verilen bir haktır.

Sigortalı kadın eğer doğum ve hamilelik nedeniyle işten ayrıldıysa ve adına prim ödenmediyse doğum borçlanması yapabilir. Doğum borçlanması en fazla üç çocuk için altı yıla kadar yapılabilir. 3 çocuğa erken emeklilik hakkından yararlanmak isteyen kadınların borçlanma tutarını eksiksiz yatırması gerekir.

Sosyal güvenlik yasaları kapsamında engelli ve ağır hastaya bakan kadınlara yönelik erken emeklilik düzenlemesi de vardır. Bu kadınların bir yıllık prim ödemeleri 360 yerine 450 gün olarak kabul edilir. Böylece 5 yıl erken emeklilik hakkı söz konusu olur.

Erkekler İçin Erken Emekli Olma Yolları

Erkekler için erken emeklilik hakkı belli koşullarda verilir. Bu koşullardan biri de askerlik borçlanmasıdır. Erkek sigortalı, askerlik süresi boyunca adına prim ödenmemesi durumunda bu haktan yararlanır. Borçlanma tutarını ödeyen erkekler, emeklilik tarihini belli bir süre öne çeker.

10 Yıl Çalışan Emekli Olabilir mi?

10 yıl çalışana emeklilik müjdesi gibi konular zaman zaman duyurulsa da sigorta tarihi belli bir tarihten sonra olanlar için böyle bir durum mümkün değildir. Malulen emeklilikte 10 yıl sigorta şartı uygulanır. 09.09.1999 öncesinde sigortalı olanlar ise 10 yıl sigortalılık ve 3600 gün prim şartı ile erken emeklilik hakkından yararlanabilir. 3600 erken emeklilik şartlarını taşıyanlar, kısmi olarak yaşlılık aylığına hak kazanır.

EYT ile Erken Emekli Olmak İçin Ne Yapmak Gerekir?

EYT ile erken emekli olmak isteyenlerin yasada belirtilen şartları taşıması gerekir. EYT için gerekli şartlar şöyledir:

• Sigortalının, 9 Eylül 1999 öncesinde sigorta başlangıcı olmalıdır.
• Sigorta başlangıç tarihine göre değişmekle beraber 5000-5400 gün arası bir prim ödenmiş olması gerekir.
• Kadınlar için en az 20, erkekler için 25 yıllık sigortalılık süresi şartı vardır.

Yukarıda belirtilen şartları sağlayanlar, Sosyal Güvenlik Kurumuna başvuru yapabilir. Başvurusu kabul edilenler, kısa süre içerisinde emekli aylığı almaya başlar.

Yurt Dışında Çalışanlar EYT’den Yararlanabilir mi?

Yurt dışında çalışanlar, Türkiye’deki çalışmaları üzerinden ya da yurt dışı borçlanması ile EYT hakkını kullanabilir. Bu sayede erken emeklilik hakkını kullanarak maaş almaya başlarlar.

EYT İle Emekli Olanlar Hem Çalışıp Hem Maaş Alabilir mi?

EYT ile emekli olanlar çalışma hayatına devam edebilir. Ancak emekli maaşı bağlandıktan sonra çalışılan süreler, emeklilik maaşının artmasını sağlamaz. Emekli maaşının artmasını isteyenler, emekli maaşının kesilmesi için SGK’ya dilekçe vermelidir.

SGK’nın talebi kabul etmesi halinde çalışan adına, işvereni tarafından uzun vadeli sigorta kolları primi ödemesi yapılır. Böylece emeklilik maaşında da artış söz konusu olabilir.

Yapılandırma İle Erken Emekli Olunur mu?

Yapılandırma yasalarının amacı belli dönemlerde prim ve vergi alacaklarının tahsil edilmesidir. Sosyal güvenlik primlerini ödeyemeyen vatandaşlar, yapılandırma hakkını kullanarak daha kolay bir şekilde ödeme yapabilir. BAĞ-KUR borcu olanlar, emekli olmak için borcu kapatmalıdır. Borcu olanların EYT ya da normal emeklilik hakkından yararlanması mümkün değildir.